Sinestezi Nedir? Kiki ve Bouba Testiyle Sinestezik Misin Öğren!
Bir yiyeceği her ısırdığınızda onun geometrik şeklini de tattığınızı ya da bir müziği dinlerken notalarının renklerini gördüğünüzü ve hatta bu yazıyı okurken kelimelerin kafanızda bir dizi sesle size eşlik ettiğini düşünün. Kulağa garip gelse de dünya nüfusunun %4’,4 ü bu durumu yaşıyor. İşte bu durumu yaşayan insanlar aslında ‘’Sinestezi’’ adı verilen bir nörolojik duruma sahipler.
Sinestezi Nedir?
Sinestezi kelimesi Antik Yunancadan gelir ve "birlikte algılamak" anlamına gelir. Bir duyusal veya bilişsel uyarımın başka bir duyusal veya bilişsel deneyime neden olduğu nörolojik bir durumdur.
Sinestezi olağandışıdır ama bir bozukluk değildir. Sinestezi, ona sahip olan çoğu insan için çok az soruna neden olur veya hiç soruna neden olmaz. Bu alışılmadık bir durumdur, ancak birçok sinestez, onun bir bozukluk olarak adlandırılmasına itiraz eder çünkü onlara göre bu, hayatı deneyimlemenin farklı bir yoludur. Sinesteziyi bırakmak istemekten ziyade, sinestezi olmadan nasıl yaşayacaklarını bilemeyeceklerini söylerler.
Sinestezi Doğuştan Gelebilir veya Sonradan Edinilebilir
Gelişimsel veya gerçek sinestezi, doğumda veya erken çocuklukta başlar. Bazı bilim adamları, Sinestezinin beyindeki "çapraz bağlantıdan" kaynaklandığına inanmaktadır. Bu, sinestezler için (sinestezi olan insanlar), genellikle bir duyu sistemi içinde bulunan nöronlar ve sinapsların diğerine çaprazlandığı anlamına gelir. Bunun neden olabileceği tam olarak bilinmemekle birlikte, doğuştan gelen sinestezi 25.000’de bir görülmektedir.
Edinilmiş (sonradan görülen) sinestezi ise, bir beyin hasarından sonra veya kullanılan psikedelik ilaçlar sonrası görülmektedir.
Sinestezi Türleri
Grafem-renk sinestezi: bir harf veya sayıyı bir renkle ilişkilendirme: Müziği duyduğunuzda renkli müzik notaları görmek.
Sesten renge sinestezi: sesleri renklerle, genellikle renkli şekillerle ilişkilendirme: Mi notasını sarı bir yuvarlak gibi düşünmek.
Uzaysal sıra veya sayı biçiminde sinestezi: sayılar, yılın ayları veya haftanın günleri uzayda kesin konumlar ortaya çıkarır (örneğin, 1980, 1990'dan "daha uzakta" olabilir) veya üç boyutlu olarak görünebilir.
Sıralı dilbilimsel kişileştirme: sayıları, harfleri veya ayları vb. Belirli kişilik özellikleriyle ilişkilendirir: R'yi utangaç veya kötü bir kişi olarak düşünmek
Sözcüksel-tatsal sinestezi: Hapishane kelimesini soğuk bir pastırma tadında algılamak
İşitsel-dokunsal sinestezi: Sesler vücudun çeşitli yerlerinde dokunsal hisler uyandırır: Trompetlerin sesini bir fırça gibi baldırlarınızda hissetmek
Ayna dokunuşu sinestezi: Başka biri bir şeye dokunduğunda, onun ne hissedeceğini hissedersiniz: Arkadaşınız cam bir masaya dokunduğunda pürüzsüz bir yüzey hissetmek
Sinestezi Kimlerde Var?
Sinestezi oldukça nadirdir ve bazı sinestezi türleri daha da nadirdir. Sinestezi oranı, dile ve kültüre göre değişir. Tahminler 100.000'de 4'te olarak görülmekte ve şimdiye kadarki en saygın çalışma Edinburgh ve Glasgow Üniversiteleri tarafından yapıldı ve çalışma sinestezinin nüfusun %4,4'ünde yaygın olduğunu gösterdi.
Sinestezi, otizmli kişilerde olduğu kadar görsel sanatçılar, müzisyenler ve aktörler gibi sanatsal insanlarda daha yaygındır. Sinestezisi olan bazı ünlü kişiler şunlardır: Billy Joel, Marilyn Monroe, Itzhak Perlman, Duke Ellington, Nikola Tesla, Mickey Hart (The Grateful Dead davulcusu) ve Vincent Van Gogh.
Özellikle Vincent Van Gogh'un çalışmaları canlı ve etkileyici hareketlerle biliniyor, ancak belki de farklı tarzının bir nedeni var. Pek çok sanat tarihçisi Vincent van Gogh'un kromestezi adı verilen bir sinesteziye sahip olduğuna inanır - kişinin sesleri renklerle ilişkilendirdiği duyu deneyimi. Bu, Van Gogh'un kardeşine yazdığı çeşitli mektuplarda açıkça görülüyor - birinde şöyle diyor: "Bazı sanatçıların çizimde gergin bir eli var, bu da tekniklerine kemana özgü bir ses veriyor."
Van Gogh da 1885'te piyanoya başladı, ancak enstrümanı kavramakta zorlandı. Her bir notanın farklı bir rengi çağrıştırdığı için çalma deneyiminin ezici olduğunu açıkladı. Maalesef, öğretmen Van Gogh için bunu bir delilik işareti olarak algıladı ve onu ayrılmaya zorladı.
Aslında Herkes Biraz Sineztezik Mi? Bouba ve Kiki Testi
Yukarıda gördüğünüz şekillerden biri Bouba diğeri ise Kiki? Peki sizce hangisi Bouba hangisi Kiki?
Aslında doğru cevap yok, fakat yapılan bu testte deneklerin %95-%98’nin yuvarlak köşeli şekle ‘’Bouba’’ adını verirken sivri köşeli şekle ise ‘’Kiki’’ adını verdiklerini gözlemlenmiş.
Deney sonucunda araştırmacılar, "Bouba-Kiki Testi’’yle nesnelerin isimlendirilmesinin tamamen keyfi olmadığına dair güçlü bir fikir ortaya attılar. İnsan beyninin bir şekilde şekiller ve sesler arasında kesin ve tutarlı bağlantı kurduğu fikrini. Örneğin, deneyde, denekler "Bouba" adını yuvarlak şekle vermeye daha meyillidir çünkü söylendiğinde bu ismin telaffuzu daha yuvarlak bir ağız gerektirir. Benzer şekilde, "Kiki" deki K sesi daha zordur ve beyin bunu sivri köşeli şekille eşleştirmeye meyillidir.
Sizin de bu teste cevabınız ''Kiki' ise evet belki siz de biraz sinesteziksiniz!
Bu Gönderi İlginizi Çekebilir!
Yaşamınızın Pin Kodu Doğum Tarihinizde Saklı!
Hayatta hiçbir şeyin tesadüf olmadığını düşünenlerden misiniz? Peki ya doğduğunuz tarihin içinde tüm kaderinizin saklı olduğunu söylesek? Kulağa garip gelse de, yazımızda kendi sırrınızı keşfedeceksiniz!
Bu yazıya tepkin ne oldu ?
